Opdat wij niet vergeten

Antoon Renne onderscheiding

Mijn lieve Opa overleed op 7 mei 2010. Tijdens zijn leven, voelde ik in de week van 4 en 5 mei ook altijd al een speciale verbondenheid met hem. Nu zijn sterfdag ook in dezelfde week valt, ervaar ik dit natuurlijk alleen nog maar méér zo.

5 mei 2014
Toen ik als kind op school geschiedenisles kreeg, was ik direct gefascineerd door alle verhalen over de Tweede Wereldoorlog. Ik wilde er alles over weten en ik vroeg mijn Opa zijn hemd van het lijf. Hij was alleen (helaas voor mij) toen nog niet zo gewillig om er veel over los te laten. Hij benadrukte altijd dat dit ‘vroeger’ en ‘voorbij’ was en dat wij nog jong waren en vooral moesten genieten van onze vrijheid.

Later, toen ik een jaar of 20 was, kreeg hij een beroerte en dit heeft hem op emotioneel vlak enorm veranderd. Ik ging regelmatig bij hem op bezoek en dan vertelde hij honderduit over het gemis van mijn mijn Oma (die stierf toen ik acht jaar oud was) en ook over de oorlog. Zijn verhalen vond ik bijzonder interessant en ik kon urenlang geboeid naar hem luisteren.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog was mijn Opa een jonge twintiger, die werk verrichtte voor het Rode Kruis. Hier heeft hij ook mijn Oma ontmoet. Ik kon het mij zo moeilijk voorstellen hoe die periode in Nederland en onze woonplaats Breda geweest moest zijn. Hoe anders zijn leven toen was, dan dat van mij als twintiger.

Ik kon mij meer inleven en het beter begrijpen, omdat mijn Opa het beeldend vertelde aan de hand van concrete voorbeelden met plaatsen waar ik zelf ook vaak kwam. Door al die (vaak verdrietige, maar ook moedige) verhalen, kreeg ik alleen nog maar meer bewondering en respect voor hem en mijn Oma.

Mijn Opa overleed op 7 mei 2010 en ieder jaar kijk ik naar de Dodenherdenking op TV. Dan zie ik die ‘oude meneren’ met hun uniformen bij de kransen staan en ik moet daardoor altijd aan mijn eigen Opa denken, met een klein steekje van pijn in mijn hart, maar ook vervuld van trots.
Deze ‘Opaatjes’ worden steeds ouder en fragieler en het groepje veteranen lijkt ook ieder jaar steeds kleiner te worden. Wanneer ik dit dan zie op TV, maakt dit me verdrietig.

antoon renne medailleFoto: Herinneringskruis van mijn Opa (* 24 mei 1923 – † 7 mei 2010) dat hij na de oorlog heeft ontvangen voor het werk dat hij voor het Rode Kruis heeft verricht

Gisteravond vond ik het een mooi moment om mijn zoon wat geschiedenisles bij te brengen en tijdens het avondeten vertelde ik hem over de Dodenherdenking. Het was nog best lastig, om in kindertaal uit te leggen dat er lang, lang geleden een heel gemene meneer uit Duitsland was, met een heel groot leger, die een groot land wilde bouwen met alleen maar witte en Duits sprekende mensen.

Ik probeerde mijn zoon uit te leggen hoeveel mensen er zijn vermoord, omdat ze een ander geloof of kleurtje hadden, of omdat ze niet heteroseksueel waren. Aan de hand van actualiteiten en mensen aan wie hij hecht (onze homoseksuele en niet witte familie en vrienden) probeerde ik hem uit te leggen, dat wij ieder jaar stilstaan bij het feit dat iedereen in dit land zichzelf mag en kan zijn. Volgens mij kon hij zich de grootte van de gesneuvelde mensen niet echt voorstellen.

Om 19:50 nestelden wij ons voor de televisie en hij vond het helemaal gezellig (want YAY: opblijven!).
Een paar minuten voor 20:00 barst hij in lachen uit.

“Ssssht, niet lachen, dit is heel serieus!”
“Jamaar die meneer zei ‘burgers’ en dat is vet grappig!”
“Die meneer vertelt dat er duizenden burgers dood zijn gegaan tijdens de oorlog, dat is helemaal niet grappig! En ssht stil nu, het is bijna 20:00!”
“Whahahahaha, wat voor hamburgers waren dat dan?”
“Neeeeheeee, geen HAMburgers. Weet je niet wat burgers zijn????”
“Whaaaaahahahaha hamburgers…. En kijk: Koningin Máxima moet ook lachen, kijk dan! En de Koning lijkt wel een houten pop!”
“Nee, dit is haar serieuze gezicht en ze is vast heel erg zenuwachtig omdat miljoenen mensen nu naar haar kijken. Maar stil nu, want over een minuut is het hele land stil dus wij ook!”

Om 20:00 zijn we alle drie doodstil maar ik zie vanuit mijn ooghoek dat het kind iedere cel in zijn lijf moet bedwingen om niet keihard te lachen.
Wanneer ik hem naar bed breng, zegt hij:

‘Sorry dat ik zo lachte, maar de Koning zag er echt een beetje suf uit en volgens mij moest de Koningin daar ook om lachen, maar dat mag ze natuurlijk niet. Maar wel heel zielig hoor dat er zoveel mensen dood zijn gegaan en dat jouw Opa in de oorlog heeft geleefd. Wil je me daar een keertje meer over vertellen, over hoe dat toen was op straat en op school en zo?”

Misschien is hij er volgend jaar meer ‘klaar’ voor en misschien ga ik over een paar jaar een dagje met hem naar Westerbork of zo. Ik realiseer heel goed dat het voor de jongere generatie nu nog veel meer een ‘ver van mijn bed show’ is dan voor onze generatie. Maar ik vind het wel onze plicht om het verhaal van onze (groot-)ouders door te vertellen en onze kinderen iets bij te brengen over vrijheid.

*UPDATE 2017: mijn zoon heeft inmiddels op school al meer geleerd over de Tweede Wereldoorlog en ook een aantal (kinder-)boeken erover gelezen. Het blijft lastig voor deze leeftijd (11 jaar) om zich te verplaatsen in de verhalen die ik hem vertel over mijn Opa. Mede omdat hij hem niet (echt) gekend heeft natuurlijk.

Hoe doen andere ouders dit? Wat vertellen jullie aan je kinderen en vanaf welke leeftijd praten jullie er met ze over?

Wat doen jullie op 4 en 5 mei met kids en gaan jullie ook wel eens met ze naar openbare herdenkingen? 

Bewaren

Bewaren

Bewaren

Dit vind je vast ook leuk:

Laat een reactie achter

14 reacties

  1. Wow! Mooi verhaal!
    Mijn kleine mannetje ia echt nog véél te klein, maar wij gaan hem later ook zeker geschiedenis bij brengen over de oorlog.

    Wij beide zijn ook zeer geïnteresseerd in de oorlog!

    Mooi dat jullie mannetje er later nog op terug kwam een liet merken dat jou verhaal wel degelijk bij hem binnen is gekomen!

  2. Mijn ouders zijn heel trouw geweest in het stil zijn tijdens de dodenherdenking. Ook zijn we jaren geleden naar Normandië op vakantie geweest en hebben we veel over de oorlog geleerd. Toen was ik er zelf misschien nog iets te jong voor, maar het heeft zeker een enorme indruk op mij gemaakt. In mijn examenjaar heb ik mijn profielwerkstuk over de Tweede Wereldoorlog in mijn regio gemaakt (met een rondleiding door het Fort in Hoek van Holland, mega interessant) en heb ik ook mensen gesproken die het allemaal zelf hebben meegemaakt. Hoe lang geleden de oorlog ook is, toch zal ik er altijd stil bij blijven staan en ik zal dit mijn kinderen ook zeker bijbrengen. Leuk feitje trouwens.. Mijn opa en oma hebben elkaar ontmoet tijdens de bevrijdingsfeesten 🙂 Opa bood oma een sigaret aan 😉

    1. Aaaah dát is zeker een leuk feitje om later aan je eigen (klein-)kinderen te vertellen 🙂
      Er zijn straks geen mensen meer over die het kunnen navertellen en ik vind het dus écht heel belangrijk dat het niet vergeten mag worden en dat verhalen doorverteld worden.
      Mijn zoon toont nu wat meer interesse erin, op school wordt het nu behandeld en hij heeft Oorlogswinter gelezen, maar hij kent niemand die het ‘first hand’ kan vertellen. En daarin voel ik me dan toch bevoorrecht, dat mijn Opa al die verhalen met mij deelde.

      1. Zeker bijzonder dat jouw opa zijn verhalen nog met je heeft kunnen delen! Mijn opa heeft het er helaas nog te moeilijk mee om zijn verhalen te kunnen delen.. Volgens mijn moeder heeft hij hele heftige dingen meegemaakt, waar hij niet over wil praten 🙁 terwijl het zo belangrijk is om die verhalen levende te houden!

  3. Ik vind alles over de tweede wereld oorlog bijzonder boeiend. Inmiddels bijna alle films en docu’s wel gezien over dit onderwerp, de afgelopen week was er weer heel veel op tv. Mijn opa wilde er eigenlijk ook nooit iets over vertellen trouwens.
    Ik vind het vooral belangrijk dat deze vreselijke gebeurtenissen nooit vergeten zullen worden. Ik hoor steeds vaker om me heen dat (jonge) mensen niks meer hebben met dodenherdenking etc Ik vind het belachelijk dat we de verjaardag van onze koning ieder jaar vieren maar Bevrijdingsdag maar 1 keer in de 5 jaar. Op school kregen wij ook heel weinig te horen over de tweede wereld oorlog, zo zonde. Onze wereld staat op dit moment aan alle kanten in brand en er kan zomaar weer zoiets gebeuren. Hitler kreeg heel veel mensen achter zich door bepaalde omstandigheden die samen kwamen, zoiets kan, mag hopen van niet, maar kan ook nu nog gebeuren. Daarom vind ik dat we ieder jaar Bevrijdingsdag zouden moeten vieren en alle doden, alle mensen die gevochten hebben nooit mogen vergeten. Niet alleen omdat het schandalig is als we dit zouden stoppen omdat het al zo lang geleden is maar ook omdat we er van kunnen blijven leren, juist ook de jonge generatie die nu opgegroeid.
    Zo… dat was het einde van mijn spontane serieuze geratel voor vandaag. 🙂

    1. Amen, goed gesproken 🙂
      Mijn Opa wilde er ook nooit over praten, totdat hij die beroerte kreeg. Ik heb ook de meeste films en docu’s over de Tweede Wereldoorlog wel gezien en kijk ook bijna alles op TV in de week van 4 en 5 mei. Ook als ik het al heb gezien. Ik wíl het gewoon niet vergeten.
      Van mij mag Bevrijdingsdag inderdaad ook een vaste feestdag worden trouwens, JUIST in deze tijd!

  4. Mijn bijna 10 jarige behandelde het onderwerp de afgelopen 3 weken op school en had daar vertelt dat mama een boek schrijft over die andere kampen ( Japanse interneringskampen) én dat mama dat wel in de klas wilde vertellen. Dus de week voor de vakantie had ik een klein stukje van 15 minuten voorbereid met vooral een persoonlijk verhaal van mijn familie. Erg moeilijk wat je wel en niet vertelt aan een groep 9-12 jarigen! Het kwartier werd ruim anderhalf uur waarvan ze het laatste half uur hebben gedeeld wat hun eigen familie heeft meegemaakt tijdens de oorlog. Natuurlijk was er gelach, maar er werd geluisterd, er was verdriet maar bovenal inleving en interesse. Het was een eye opener voor mij te ervaren dat de herinnering leeft!

  5. Hoi Maris,

    Wat een mooi verhaal over je opa. Mijn man en ik hebben een gratis oorlogsmuseum in Beekbergen, Collectie ’40-’45.
    Elk jaar brouwt de Stadsbierbrouwerij Apeldoorn een ere-bier voor ons. Dit jaar is het Ere-Bier speciaal voor alle Rode Kruis en EHBO medewerkers die in de oorlogsjaren hun deel leverden door, zoals op het etiket van het bierflesje staat: ‘Een Ere-Bier voor hen die geheel zonder deel uit te maken aan geweld, deelnamen door anderen te helpen die direct of indirect slachtoffer waren geworden door het oorlogsgeweld.’ Ook jouw opa was dus één van die helden.
    Groetjes
    Germa

    1. Wat een lieve woorden, dank je weL ❤
      Toen na zijn overlijden deze medaille opdook, realiseerde ik pas echt hoe bijzonder het was wat mijn Oma en hij gedaan hebben in oorlogstijd. Tijdens zijn verhalen werd dit niet zo benadrukt en ik wist niets van die onderscheiding. Dat maakte na zijn dood dus wel indruk op mij en vind wat jij schrijft (over dat ere-biertje) ook heel treffend!

  6. Vandaag voor het eerst met Veerle naar de herdenking in de stad. Ze is bijna 8, vindt het spannend en ze mocht kiezen: thuis of in de stad. Ze koos voor de stad en lijkt te beseffen dat het iets belangrijks is voor ons allemaal. Stukje bij beetje vertel ik haar dingen, elk jaar wat meer. Verhalen die ik ook van mijn oma heb gehoord en van de geschiedenisles. Gelukkig hebben wij het niet meegemaakt en hoeven wij en de generaties na ons het hopelijk niet mee te maken. Op dat we niet vergeten.

  7. Hoi! Een aanrader voor kinderen is bijvoorbeeld het boek ‘kinderen met een ster’ of groeten van Leo. Er wordt in kindertaal verteld wat er met de Joden uit ons land is gebeurd. In Westerbork hebben we ook speurtochten voor de kinderen, zodat ze op eigen niveau daarmee aan de slag kunnen. Mss is een van die boeken wat voor Mika 🙂 ik lees ze ook voor in mijn klas en ze vinden het heel spannend en interessant. Snap trouwens die associatie wel hoor, burgers en hamburgers. Hihi ?

  8. Ik was een kleuter in de tijd dat er oorlog in Bosnië was en heb dat toen qua nieuwawel een beetje meegekregen. Wat oorlog en vluchten betekende begreep ik natuurlijk nog niet 100%, maar ik denk wel dat het geholpen heeft stukjes over het herdenken en onze oorlog te begrijpen. Vond al heel vroeg de verhalen van mijn oma over de oorlog interessant, want zij sprak en spreekt daar altijd open over. Qua belevenissen is het nog steeds lastig voor te stellen, maar het leeft wel. Heb het ook nooit gek gevonden om twee minuten stilt te moeten zijn. Zal vast niet alles begrepen hebben toen ik nog heel jong was, maar vind aan de andere kant dat mijn ouders me wel vroeg die gen hebben bijgeleerd. En op school begin je zo rond groep 4 toch al wel met het invullen van dit stukje geschiedenis, al is het maar omdat Anne Frank overal wel genoemd wordt.

  9. Toevallig kwam ik gisteren op dit onderwerp op mijn werk (bso). Een aantal (bijna) 10jarige hadden het er over dat bepaalde bewegingen/handgebaren niet mogen. Ze waren daarvoor nml aan het dappen. Zonder het na te doen (want dat was respectloos zeiden ze en idioot) legden ze aan elkaar uit welke beweging dit was (de H-groet).

    Ik had ook een aantal kinderen van 7 en 8 jaar aan tafel die het nog niet geheel door hadden en vragen hier over stelden.

    Een rustig gesprek met voorbeelden op hun niveau waarmee ze het konden vergelijken. We noemden de meneer in kwestie een gekke man, een mafkees.
    Ik gaf bijv ook het voorbeeld dat we nu mogen zijn wie wij willen zijn en dat we daar niet bang voor moeten zijn om dat te laten zien… En dat we daarom onder andere bevrijdingsdag vieren

    En toen ging het ineens over Noord-Korea bij de 10jarigen. Wederom snapten de jongere kinderen het niet. En gaf ik het voorbeeld dat er bijv alleen maar boeken waren over 1 bepaald kind, hoe geweldig en stoer hij was. En dat wij dat allemaal uit ons hoofd moesten leren. Nou dat was maar raar hoor!!

    1. Blijft lastig om de impact duidelijk te maken, zeker als er nog een paar generaties tussen zitten. Om verhalen van mijn Opa te horen vond ik indrukwekkend, maar mijn zoon was nog erg jong toen hij overleed, dus voor hem is het ‘mijn Opa’ en een ‘ver van zijn bed show’. Ook als je het over de hoeveelheid slachtoffers hebt, zijn die hoeveelheden moeilijk te bevatten. Wij keken dit jaar naar de film ‘Oorlogswinter’ en hebben het boek ook gelezen, dat maakte wel indruk!

Geef een antwoord

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Hare Maristeit

maris maria renne

Hi!
Mijn naam is Maris Maria Renne en ik woon samen met mijn twee kinderen en dikke rode kater in het prachtige Haarlem.
Hare Maristeit is mijn kleurrijke, diverse en persoonlijke site, waar ik mijn passies en inspiratie met je deel. Je kunt mij ook inhuren als freelance content creator, voor blogposts op jouw website of het beheren van je socials.

Verder ben ik een gepensioneerd webwinkelier, vegetariër, shopaholic, 90’s Lover, retro-nerd en dol op city trips. Ik pimp graag kleding of meubels met kleur, printjes of confetti en kijk veel films en series. Ook ben ik gek op koken, goede koffie, rosé en comfort food.
Lees meer over mij >> >>

Webshop

Haarlem Tips

Toiletportret